Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Hải Dương
Ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất một số nông sản tại các tỉnh phía Bắc
Thứ tư - 26/06/2024 10:01370
Ứng dụng các tiến bộ sản xuất nông nghiệp công nghệ cao làm cho năng suất cây trồng tăng cao, sản phẩm sạch, với các chỉ tiêu như: dư lượng thuốc trừ sâu, hàm lượng nitrat, hàm lượng kim loại nặng, vi sinh vật gây bệnh... đều dưới ngưỡng cho phép chuẩn quốc tế, phẩm chất nông sản tăng, mẫu mã đẹp, giá trị hàng hóa tăng cao.
Ở nước ta, hiện nay Bộ Nông nghiệp và PTNT đã thiết lập một số khu nông nghiệp công nghệ cao phù hợp với điều kiện kinh tế và nhân lực ở Việt Nam. Bên cạnh đó nhiều địa phương, nhiều doanh nghiệp và nông dân đã tự thiết lập các mô hình nông nghiệp công nghệ cao. Công nghệ sản xuất rau: cà chua, dưa chuột, dưa thơm... trong nhà nhà kính, nhà lưới từ đơn giản đến hiện đại đang được mở rộng, phát triển bước đầu có hiệu quả. Để thúc đẩy cho các mô hình ở các tỉnh phía Bắc được mở rộng, hiệu quả kinh tế cao và bền vững, năm 2013 – 2014, Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm tập trung nghiên cứu, tuyển chọn bộ giống cà chua, dưa chuột, dưa thơm phù hợp với điều kiện sản xuất trong nhà lưới: cây sinh trưởng phù hợp trong điều kiện nhà công nghệ, cho năng suất đạt trên 100 tấn/ha (cà chua), trên 80 tấn/ha (dưa chuột), trên 45 tấn/ha (dưa thơm), chất lượng tốt, mẫu mã đẹp, đáp ứng yêu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Trong giai đoạn 2021 – 2023, Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm tiếp tục triển khai mở rộng dự án ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất dưa thơm dưa chuột và cà chua ở một số tỉnh phía Bắc. Dự án đã xây dựng được 06 quy trình công nghệ: 03 quy trình sản xuất cây giống và 03 quy trình sản xuất thương phẩm cho 03 chủng loại cây rau ăn quả (dưa thơm, dưa chuột và cà chua). Các quy trình công nghệ được công nhận cấp cơ sở bao gồm: - Xây dựng mô hình ứng dụng công nghệ trong sản xuất cây giống (cà chua, dưa chuột, dưa thơm) công nghệ cao tại Công ty Cổ phần nông sản Hưng Việt (Hải Dương) được 1.500 cây giống rau, bao gồm: 500.000 cây dưa thơm, 500.000 cây dưa chuột, 500.000 cây cà chua. Tỷ lệ xuất vườn đạt khoảng 95,5 – 98,3%. - Xây dựng mô hình ứng dụng công nghệ trong sản xuất cây giống (cà chua, dưa chuột, dưa thơm) công nghệ cao tại một số địa điểm tại Hải Dương với tổng quy mô 30 ha đạt chất lượng tốt, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, bao gồm: Mô hình sản xuất dưa chuột quy mô 5ha, năng suất đạt 106,11 tấn/ha/vụ tại các hợp tác xã Tân Minh Đức (Tứ Kỳ), hợp tác xã Âu Việt Farm (Kim Thành), Công ty CP Nông nghiệp hữu cơ HD - Green (Gia Lộc); Mô hình sản xuất cây dưa thơm quy mô 20ha, năng suất 50,9 – 54,4 tấn/ha/vụ tại các hợp tác xã Tân Minh Đức (Tứ Kỳ), hợp tác xã Long Xuyên và Hiến Thành (Kinh Môn), hợp tác xã Âu Việt Farm (Kim Thành), Công ty CP Nông nghiệp hữu cơ HD - Green (Gia Lộc); Mô hình sản xuất cây cà chua công nghệ cao quy mô 5ha năng suất đạt 156,48 tấn/ha/vụ, tại Âu Việt Farm, HD – Green. - Xây dựng mở rộng mô hình sản xuất cây giống (cà chua, dưa chuột, dưa thơm) công nghệ cao tại các tỉnh phía Bắc gồm: Lạng Sơn, Phú Thọ, Hải Phòng, Bắc Giang, Hà Nam, Nam Định và Thanh Hóa với quy mô 36ha, bao gồm: 19ha mô hình dưa thơm năng suất 30,23 - 54,45/ha; 05ha dưa chuột năng suất đạt 105 - 108 tấn/ha; 2ha cà chua loại quả giống to (đạt 156,48 tấn/ha) và loại quả giống nhỏ (đạt 53,46 tấn/ha). Ngoài ra, còn kết hợp với 08 doanh nghiệp xây dựng mô hình chuỗi sản xuất và tiêu thụ sản phẩm cho tất cả các điểm xây dựng mô hình.Vườn cà chua ở HTX rau sạch Yên Dũng, Bắc Giang. Những quy trình công nghệ mới mà Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm xây dựng đối với dưa thơm, dưa chuột và cà chua được có ý nghĩa khoa học và thực hiện cao, trải quả thời gian thử nghiệm dài (từ năm 2019-2023), mang lại kết quả tốt với người nông dân và người tiêu dùng. Đối với quy trình sản xuất cây giống tạo ra những cây con giống có độ đồng đều cao, tỷ lệ xuất vườn đạt từ 96 – 98%, tương đương công nghệ nhập khẩu. Quy trình trồng kết hợp giá thể dinh dưỡng, tưới nước nhỏ giọt giúp tiết kiệm vật tư phân bón, giảm chi phí đầu vào 30 – 40%, vừa bảo vệ môi trường, vừa nâng cao hiệu quả cho người trồng. Theo đánh giá hiệu quả mô hình sản xuất thương phẩm, mô hình sản xuất dưa thơm thu nhập bình quân hơn 1 triệu đồng/ha/vụ, cho lãi thuần 432 triệu. Tổng thu nhập của 20 ha trong dự án là 20.160 triệu đồng và lãi thuần 8.640 triệu đồng. Mô hình sản xuất dưa chuột thu nhập bình quân hơn 1 triệu đồng/ha/vụ, lãi thuần đạt 438,35 triệu đồng/ha/vụ. Tổng thu nhập cả 5,0 ha sản xuất là 5.175 triệu đồng, lãi thuần 2.191 triệu đồng. Mô hình sản xuất cà chua thu nhập bình quân 1.222,4 triệu đồng/ha/vụ, lãi thuần đạt 543,96 triệu đồng/ha/vụ. Tổng thu nhập 5,0 ha là 6.112 triệu đồng và lãi thuần 2.719,75 triệu đồng. Hiệu quả mô hình sản xuất cây giống với quy mô 1.500.000 cây giống cho thu nhập 4.750 triệu đồng, lãi thuần 3.950 triệu. Tổng thu nhập của toàn bộ dự án đạt 36.197 triệu đồng, sau trừ chi phí lãi thuần 17.501,55 triệu đồng. Tại Hải Dương, báo cáo tổng kết giữa nhiệm kỳ 2020 - 2025 cho thấy: công nghệ nhà màng, nhà lưới đến nay có khoảng 45,7ha chủ yếu là trồng dưa lưới, dưa kim, dưa lê Hàn Quốc, rau, hoa và các vườn ươm cây giống. Sản xuất trong nhà màng, nhà lưới đã góp phần hạn chế được những bất lợi do thời tiết mang lại, hạn chế sâu bệnh, giúp tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Dự án đã tạo ra những quy trình sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế cao, giảm công lao động, hạ giá thành, nâng cao giá trị sản xuất, có nơi đạt 1-3 tỷ đồng/ha/năm, cao gấp 10-30 lần so với trồng lúa, 15 lần so với trồng rau thông thường, lợi nhuận trung bình đạt 750 triệu đồng/ha/năm. Các tỉnh thành khác như Hà Nội, Bắc Ninh, Hà Nam, Thanh Hoá, Lạng Sơn, Bắc Giang,…đều xây dựng đề án phát triển ông nghiệp công nghệ cao của tỉnh giai đoạn 2020 - 2025 và tầm nhìn 2030, được Chính phủ phê duyệt với quy mô lớn. Vì vậy, các công nghệ mới ứng dụng trong sản xuất cây chủ lực như dưa, cà chua, thương phẩm, sản xuất cây giống chất lượng cao, quy mô công nghiệp sẽ được ứng dụng chính. Các đơn vị áp dụng quy trình công nghệ cao như: Hợp tác xã Tân Minh Đức (Gia Lộc - Hải Dương), hợp tác xã Toàn Thắng (Gia Lộc - Hải Dương); hợp tác xã Âu Việt Farm (Kim Thành-Hải Dương); hợp tác xã phường Long Xuyên và phường Hiến Thành (Kinh Môn - Hải Dương); hợp tác xã rau sạch Yên Dũng (Bắc Giang); hợp tác xã Trí Yên (Bắc Giang), hợp tác xã Đông Tiến (Thanh Hoá); hợp tác xã Hồng Đức (Thanh Hoá); Trung tâm ứng dụng khoa học công nghệ Phú Thọ, Công ty TNHH công nghệ cao Thần Nông (Nam Định); Công ty Cổ phần thương mại tổng hợp Toan Vân (Thái Bình).
Trồng dưa lưới tại HTX Tân Minh Đức.
Tại hợp tác xã Âu Việt Farm, dưa thơm được trồng trong nhà màng chuyên các giống dưa lưới với các loại dưa kim hoàng hậu, dưa lưới Hàn Quốc, dưa lê Nhật Bản. Toàn bộ diện tích nhà màng được sử dụng hệ thống tưới nước tự động nhỏ giọt theo công nghệ Israel, có camera giám sát. Hợp tác xã xây dựng kế hoạch chi tiết từ lúc trồng đến lúc thu hoạch nên chủ động được thời gian tiêu thụ. Sản phẩm dưa lưới ở đây đã được chứng nhận đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao nên tiêu thụ thuận lợi. Ngoài thương lái từ Hà Nội, Hải Phòng về thu mua thì sản phẩm còn được bán tại các cửa hàng nông sản sạch ở các tỉnh lân cận. Ông Bùi Văn Phố, thành viên hợp tác xã Âu Việt Farm cho biết, ông tham gia dự án ngay từ năm 2021, thực hiện trồng 5.000m2 dưa thơm vân lưới TL3, mỗi vụ thu hoạch được trên 16 tấn quả, sau khi trừ chi phí sản xuất, còn lãi gần 210 triệu đồng - vượt so với vườn đối chứng khoảng 104 triệu đồng, tương ứng với thu nhập bình quân/ha canh tác đạt 920 triệu đồng, lãi thuần 418 triệu đồng/ha, hiệu quả sản xuất tăng cao hơn đối chứng gần 50%.Theo nhật ký sản xuất của HTX Âu Việt Farm, HTX tham gia dự án với 3ha cà chua (giống Nowara RZ), sản lượng thu hoạch đạt trên 450 tấn quả, được Công ty Cổ phần Nông nghiệp Hải Ninh (Hải Dương) và Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Hải Phòng (Bắc Ninh) bao tiêu toàn bộ sản phẩm, thu nhập đạt hơn 3,8 tỷ đồng, lãi thuần trên 1,78 tỉ đồng, vượt trội so với đối chứng gần 700 triệu đồng. Tương tự, hợp tác xã Tân Minh Đức Đây cũng là HTX có diện tích nhà màng, nhà lưới lớn nhất tỉnh Hải Dương, chủ yếu trồng dưa lưới ruột xanh và dưa lưới ruột vàng theo hướng sản xuất sạch. Năng suất trung bình đạt khoảng 30 tấn/ha/vụ. Với giá bán từ 33.000-35.000/kg, người dân thu lãi 48 triệu đồng/ha/vụ. Hiện phần lớn sản lượng dưa lưới của HTX Tân Minh Đức được cung cấp cho hệ thống siêu thị Big C và hệ thống hoa quả sạch trong nước. HTX Yên Dũng (Bắc Giang) được thành lập từ năm 2016, diện tích sản xuất ban đầu chỉ vỏn vẹn 14ha. Đến nay, sau hơn 8 năm phát triển, HTX đang “sở hữu” tổng diện tích canh tác trên 60ha, trong đó có 12ha chăm sóc theo mô hình nhà lưới công nghệ cao và bón phân tự động. Đây cũng là HTX đầu tiên của tỉnh Bắc Giang cũng như của huyện Yên Dũng đi tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ cao và áp dụng tiêu chuẩn VietGAP vào sản xuất nông sản. Đại diện HTX cho biết khi tham gia vào dự án ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất dưa thơm dưa chuột và cà chua, kết quả đạt được lớn nhất là đã kết nối được với nhiều đầu mối bao tiêu rau quả có uy tín, giúp vườn giữ chân được doanh nghiệp thu mua, giữ uy tín với người tiêu dùng. Nông nghiệp công nghệ cao là một nền nông nghiệp ứng dụng hợp lý những công nghệ mới, tiên tiến vào sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả, tạo bước đột phá về năng suất, chất lượng nông sản, đã và đang được nhà nước quan tâm triển khai thực hiện. Một trong những khó khăn khi phát triển nền nông nghiệp cao ở nước ta là hạn chế về khoa học công nghệ. Vì vậy, giải pháp đặt ra là tăng cường tiến hành xây dựng các mô hình ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ để đưa vào phục vụ nông nghiệp. Phối hợp với các sở, ngành, viện, trường, các tổ chức khoa học và công nghệ, doanh nghiệp, các tổ chức nước ngoài tập hợp các dữ liệu, tài liệu, mô hình đã có.Xây dựng và áp dụng hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật trong quản lý chất lượng sản phẩm nông nghiệp từng bước phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế (Global Gap); tạo ra nhiều sản phẩm nông nghiệp có chất lượng, tính năng vượt trội, giá trị gia tăng cao, thân thiện với môi trường và đảm bảo sức khỏe cộng đồng. Đây cũng là hướng đi mà Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm đang theo đuổi.
Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Hải Dương
