Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Hải Dương
Phát triển cây sinh vật cảnh và cây bóng bát có giá trị kinh tế cao ở Hải Dương
Thứ bảy - 05/10/2024 15:3900
Sinh vật cảnh là một thú chơi nhân văn có truyền thống lâu đời của người Việt, phản ánh sâu sắc sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên trong văn hóa dân tộc. Sinh vật cảnh không chỉ là một hình thức trang trí mà còn là một phần của phong cách sống và giá trị tinh thần của người Việt.
Năm 1960 phát động Tết trồng cây, Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã dạy: “Mùa xuân là tết trồng cây Làm cho đất nước càng ngày càng xanh”. Lời dạy của Người đã qua 64 mùa xuân nhưng đối với những người làm sinh vật cảnh vẫn còn như mới đây, càng thôi thúc chúng tôi phấn đấu góp phần nhỏ bé của mình vào phát triển và giữ gìn mầu xanh của đất nước. Sinh vật cảnh là một thú chơi nhân văn có truyền thống lâu đời của người Việt, phản ánh sâu sắc sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên trong văn hóa dân tộc. Sinh vật cảnh không chỉ là một hình thức trang trí mà còn là một phần của phong cách sống và giá trị tinh thần của người Việt. Nhiều làng hoa, cây cảnh có tuổi đời gần thiên niên kỷ là bằng chứng sống động cho thú chơi gắn liền với những biến thiên của dân tộc. Sinh vật cảnh gắn liền với tâm thức của người Việt như một lẽ sống và đã được khắc họa qua nhiều tác phẩm văn thơ, hò, vè, điêu khắc mỹ thuật phản ánh lối sống hòa đồng với thiên nhiên của người Việt tự ngàn đời. Phong trào trồng cây sinh vật cảnh và cây bóng mát ở Hải Dương (đặc biệt là các đô thị: thành phố, thị xã, huyện lỵ, thị trấn) trong những năm qua đã có nhiều khởi sắc. Tôi nhớ cách đây trên 20 năm, khi thành phố Hải Dương lên đô thị loại 2 thì diện tích cây xanh tính trên đầu người chỉ mới đạt trên 80% tiêu chí. Thế mà sau hơn 20 năm, mầu xanh đã phủ kín các khu đô thị mới, khu dân cư mới như Tây Nam Cường, Đông Nam Cường, khu Đỉnh Long, khu dân cư Tuệ Tĩnh và đặc biệt là khu dân cư mới Ecopark,.v.v… Có được những thành quả đó, trước hết phải nói đến chủ trương đầu tư có sự quan tâm lớn của lãnh đạo Tỉnh uỷ và UBND tỉnh, có sự đầu tư thoả đáng về ngân sách đối với kết cấu hạ tầng và trồng cây bóng mát tại các khu đô thị mới.
Tác phẩm của nghệ nhân sinh vật cảnh Đào Văn Hoa - Hội Sinh vật cảnh huyện Ninh Giang.
Đối với hoạt động sinh vật cảnh, trong những năm qua cũng luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo của Đảng và Nhà nước phát triển sinh vật cảnh thành ngành kinh tế sinh thái có giá trị cao, Nghị định số 52/NĐ-CP của Chính phủ đã công nhận nghề sản xuất kinh doanh, dịch vụ sinh vật cảnh là một trong bẩy nhóm ngành nghề phát triển nông thôn. Điều đó đã khẳng định vị thế của sinh vật cảnh, tạo thuận lợi cho phát triển sinh vật cảnh thành nghề kinh tế sinh thái có giá trị cao. Trên những cơ sở đó, ngày 26/10/2022, Bộ nông nghiệp và PTNT đã phê duyệt Đề án phát triển ngành hoa, cây cảnh đến năm 2030 với mục tiêu: Xây dựng ngành hoa, cây cảnh từng bước phát triển bền vững; góp phần quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu cây trồng, tăng thu nhập cho người sản xuất và nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân. 2. Mục tiêu cụ thể - Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất ngành hoa, cây cảnh giai đoạn 2022 - 2030 đạt khoảng 6 - 8%/năm. Giá trị sản xuất hoa, cây cảnh năm 2025 đạt khoảng 50 - 55 nghìn tỷ đồng, đến năm 2030 đạt khoảng 70 - 75 nghìn tỷ đồng. - Giá trị xuất khẩu sản phẩm hoa, cây cảnh năm 2025 đạt khoảng 130 - 150 triệu USD; đến năm 2030 đạt khoảng 180 - 200 triệu USD. - Giá trị sản phẩm thu được trên 01 ha đất trồng hoa, cây cảnh đạt bình quân khoảng 700 - 750 triệu đồng/năm. - Phấn đấu đến năm 2030, cả nước có khoảng 130 - 150 làng nghề hoa, cây cảnh được cấp có thẩm quyền công nhận. Trong sản xuất nông nghiệp thuần tuy phấn đấu đạt được giá trị 100 triệu đồng/1 ha đã là khá vất vả. Nhưng với sản xuất sinh vật cảnh bao gồm cả cây cảnh nghệ thuận, cây công trình và các loại hoa thì đạt giá trị 500-600 triệu /1 ha là chuyện bình thường. Tôi xin đơn cử một số dẫn chứng: - Công ty cây xanh Thắng – Bến huyện Nam Sách đạt giá trị cây bóng mát mỗi năm từ 10 đến 15 tỷ đồng. - Công ty TNHH một thành viên Giải pháp không gian giá trị cây công trình và cây cảnh nghệ thuật mỗi năm cũng đạt trên 10 tỷ đồng. - Một số nhà vườn làm cây cảnh nghệ thuật, cây bóng mát, cây công trình mỗi năm cũng đạt giá trị đến 1 tỷ đồng như CLB CCNT Thành Đông – Chủ nhiệm Vũ Tuấn Lộc, CLB cây thông nghệ thuật – Chủ nhiệm Nguyễn Xuân Thuỷ và Trung tâm bảo tồm và phát triển cây thông nghệ thuật Vương Công Minh (thành phố Chí Linh). - Nhà vườn sinh thái của nghệ nhân, lương y Phạm Khắc Tỉnh (thành phố Chí Linh). - Nhà vườn SVC của doanh nhân Nguyễn Trọng Trường, Vũ Tuấn Điệp, Nguyễn Tri Phương, Vũ Doãn Ngọc Hưng (thành phố Hải Dương).v.v… đều có giá trị hàng chục tỷ đồng. - Nhà vườn Nguyễn Văn Sao, Phạm Tuấn Hạ, Vũ Tuấn Thịnh, Mạc Văn Khánh (huyện Thanh Hà) thường xuyên có giao lưu cây cảnh nghệ thuật và cây công trình hàng chục tỷ đồng. - Trang trại trồng hoa giống Chiến Thuỵ phường Ái Quốc, thành phố Hải Dương với gần 2ha nhà lưới, ngoài sản xuất cây hoa giống đã phát triển thêm trồng hoa thương phẩm và một số giống nho đã cho thu nhập khá hoảng 600.000.000đ/1ha. Một mô hình không thể không nhắc đến là khu du lịch sinh thái của anh Nguyễn Văn Chiến tại xã Hưng Đạo huyện Tứ Kỳ, với diện tích trên 10ha đã thu hút nhiều người đến tham quan miễn phí với mô hình thu nhỏ một số kỳ quan thế giới… Phát triển cây sinh vật cảnh – cây cảnh nghệ thuật cùng các loại hình khác: Phát triển diên tích trồng hoa các loại trên 100ha ở Kim Đính (Kim Thành), Hồng Phong (Nam Sách), Đồng Tâm (Ninh Giang), hoa huệ (Hoàng Tiến, thành phố Chí Linh), Trung tâm hoa lan Lâm Hải,… Ngoài ra, cũng phải nhắc đến Hội Sinh vật cảnh xã Hiệp Lực, huyện Ninh Giang, là một trong những hội sinh vật cảnh hoạt động sôi nổi nhất trong khu vực. Hội được thành lập nhằm mục đích tổ chức giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và bảo tồn nghệ thuật sinh vật cảnh trong khu vực. Với những hoạt động thiết thực và chương trình giao lưu thường niên, Hội Sinh vật cảnh xã Hiệp Lực đã trở thành điểm đến quen thuộc của những người đam mê cây cảnh nghệ thuật. Năm 2023, Hội Sinh vật cảnh tỉnh Hải Dương tổ chức triển lãm có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, với sự tham dự của hơn 700 làng nghề, nhà vườn trong và ngoài tỉnh, trưng bày trên 1.500 tác phẩm cây cảnh nghệ thuật, trong đó có hơn 300 tác phẩm xuất sắc, có giá trị về mặt thẩm mỹ và kinh tế. Triển lãm được tổ chức nhằm đánh giá, ghi nhận kết quả sản xuất, kinh doanh của các làng nghề, nhà vườn trong và ngoài tỉnh; tôn vinh thành quả lao động sáng tạo của nghệ nhân, người lao động; khẳng định hướng đi mới của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất về kinh tế sinh vật cảnh… Đồng thời triển lãm cũng là điểm kết nối, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm sản xuất, kinh doanh sinh vật cảnh; cơ hội giao thương, hợp tác phát triển trị trường cho các sản phẩm nông nghiệp - sinh vật cảnh của tỉnh. Những hoạt động sinh vật cảnh đã làm phong phú hoạt động sinh vật cảnh trong tỉnh, góp phần nâng cao đời sống tinh thần, làm cho mọi người trong cộng đồng được thưởng ngoạn những tinh hoa của văn hóa sinh vật cảnh và góp phần xây dựng quê hương, đất nước ngày càn giầy đẹp, văn minh. Từ thực tiễn phát triển sinh vật cảnh của cả nước đến những chuyển biến của tổ chức Hội và phong trào sinh vật cảnh của tỉnh Hải Dương, để góp phần vào thành công phong trào xây dựng nông thôn mới nâng cao và phát triển du lịch sinh thái, xin đề xuất một vài giải pháp thúc đẩy sinh vật cảnh trở thành một ngành kinh tế sinh thái có giá trị cao ở các địa phương như sau: Một là, Đầu tư vào nghiên cứu để cải thiện chất lượng và năng suất của các loại hoa, cây cảnh được trồng tập trung với quy mô công nghiệp để phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước và hướng tới xuất khẩu. Điều này có thể bao gồm phát triển giống mới, công nghệ canh tác tiên tiến, và các phương pháp bảo vệ cây trồng hiệu quả hơn. Hai là, Đẩy mạnh việc đào tạo chuyên sâu cho người lao động trong ngành sinh vật cảnh về kỹ thuật trồng trọt, chăm sóc và thiết kế cảnh quan. Gắn việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao với hoạt động nghiên cứu, sản xuất, kinh doanh theo chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ. Ba là, Ứng dụng công nghệ trong việc chăm sóc, quản lý và sản xuất sinh vật cảnh. Công nghệ thông minh như cảm biến để theo dõi điều kiện môi trường, hệ thống tưới tiêu tự động và phần mềm quản lý có thể giúp tăng hiệu quả và giảm chi phí. Đảm bảo rằng các hoạt động sinh vật cảnh không gây hại cho môi trường và có thể duy trì lâu dài. Áp dụng các phương pháp canh tác thân thiện với môi trường và hỗ trợ bảo tồn đa dạng sinh học. Bốn là, Xây dựng thương hiệu mạnh và quảng bá sản phẩm sinh vật cảnh qua các kênh trực tuyến và truyền thống. Thúc đẩy nhận thức về giá trị và lợi ích của sinh vật cảnh đối với môi trường và chất lượng cuộc sống. Mở rộng thị trường xuất khẩu và tiếp cận các thị trường quốc tế. Tham gia các triển lãm quốc tế, xây dựng mạng lưới phân phối toàn cầu và nghiên cứu nhu cầu của các thị trường quốc tế. Năm là, Tạo điều kiện cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia vào ngành sinh vật cảnh. Đồng thời, khuyến khích các hợp tác công-tư và liên kết giữa các doanh nghiệp trong ngành để tối ưu hóa nguồn lực và cơ hội. Sáu là, Hợp tác với các nhà thiết kế và quản lý đô thị để tích hợp sinh vật cảnh vào các dự án phát triển đô thị, tạo không gian xanh và nâng cao chất lượng sống trong các khu vực đô thị. Xây dựng các cơ sở hạ tầng cần thiết như vườn ươm, trung tâm nghiên cứu và khu vực triển lãm để hỗ trợ hoạt động sản xuất và tiêu thụ sinh vật cảnh. Cùng với đó, Hội Sinh Vật Cảnh các địa phương cần chủ động phối hợp với các sở, ngành chức năng tập trung quy hoạch vùng cho sản xuất sinh vật cảnh; Tăng cường hợp tác nghiên cứu, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật và đào tạo lao động chuyên ngành sinh vật cảnh cùng với lồng ghép các chương trình khuyến nông để giúp các hội viên nâng cao tay nghề, phát triển mạnh nghề sản xuất kinh doanh sinh vật cảnh, đưa Sinh Vật Cảnh trở thành một ngành kinh thế sinh thái có giá trị cao, đóng góp vào sự phát triển chung của địa phương./.
Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Hải Dương
